Menü

 

 

MULTİPL MİYELOM

(KEMİK İLİĞİ KANSERİ)

 

 

 

 

 

TANIMLAMA

 

Plazma hücrelerinin (B lenfositten gelişen ve bağışıklık sisteminin antikor salgılayan hücreleri) kontrolsüz biçimde çoğalmasına dayalı kemik iliği kanseridir. Kanserleşen plazma hücreleri, normalde kan hücrelerimizin üretildiği yer olan kemik iliğinde çoğaldıklarından hastalık “kemik iliği kanseri” olarak da adlandırılır.

 

Normalde plazma hücreleri immünglobülin veya antikor adı verilen bağışıklık sistemine ait maddeleri üretirler. Multipl Miyelomda ise plazma hücreleri kontrolsüz bir şekilde çoğalırlar ve çok aşırı miktarda tek tip immünglobülin (IgA, IgG, IgM, IgD veya IgE) üretirler. Diğer tür immünglobülinlerde ise tehlikeli düzeyde azalma meydana gelir.

 

Bu durumda hasta ilk olarak iltihaplara karşı duyarlı hale gelir. İkinci olarak kanser hücreleri kemiklerde ve kemik iliklerinde toplanarak, kemik dokusunu tahrip eden tümörler (kitleler) meydana getirirler, bu durum kemiklerin zayıflamasına ve kırıklara neden olabilir.

 

Son derece nadir (az görülen) bir kanser türüdür. Yaklaşık 100.000 kişiden 4 kişide ve yaklaşık 60’lı yaşlarda görülür.

 

 

NEDENLERİ

  • Tüm otoimmün hastalıklarda olduğu gibi, kanser hastalığında da temel neden genetik mutasyon ve buna bağlı otoantikor saldırısıdır. (Bakınız: KANSER İÇİN TEMEL BİLGİLER)
  • “Hücreyi kanserleşmeye götüren hasarın temelinde hücre çoğalmasını kontrol eden genlerdeki değişiklik yatar.”
  • Genetik yatkınlık (Kalıtım)
  • Yaş (60 yaş ve üstü)
  • Radyasyon
  • Asbest (Tremolit, Zeolit gibi taşlarla temas)
  • Benzen
  • Pestisitler (zararlı organizmaları (mantarlar, akarlar, böcekler, kurtçuklar…) engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlar)
  • Uzun süreli iltihabi hastalıklar
  • Petrol ve kimyasal maddelerle içli dışlı çalışmak
  • RADYOTERAPİ

 

 

BELİRTİLERİ

  • Sırt, kaburga ve bazen de kollarda kemik ağrıları (Bu ağrıların ortaya çıkabilmesi için myelom hücrelerinin sayısı kemikte harabiyet oluşturabilecek kadar çok olmalıdır)
  • Sıklıkla iltihaplı hastalıklara yakalanmak
  • Başta burun ve dişetlerinde olmak üzere kanamaların artması
  • Bedende kolaylıkla ekimoz oluşması
  • Deride duyu eksikliği
  • Böbrek hastalıkları
  • Tat alma duyusu kaybı
  • Bulantı ve kusma
  • Zihinde bulanıklık, algılama zayıflığı
  • İştah azalması
  • İdrar miktarında azalma
  • Tekrarlayan üst solunum yolu hastalıkları
  • Tekrarlayan grip
  • Plazmasitom nedeniyle vücutta şişlikler (Plazmasitom, MM hastalarında kemik iliği dışında görülen tümörlerdir.)

 

TANIDA VE TAKİPTE KULLANILAN YÖNTEMLER VE PARAMETRELER

  • HEMOGRAM

Özellikle

Hemoglobin (HGB) düşüklüğü

Eritrosit /Alyuvar (RBC) düşüklüğü

Hematokrit (HCT) düşüklüğü
 

  • İMMÜNGLOBULİN (Ig) TESTLERİ: IgA, IgM, IgD, IgG, IgE

Birinin epeyce yüksek, diğerlerinin düşük olması

 

 

 

  • KEMİK RÖNTGENLERİ / MR

Özellikle kol, bacak, kafatası ve göğüs kemikleri

Doku kaybı, zayıflığı, dejenerasyonu, kırığı tesbiti / Zira kemikler etkilenir.

Kemik iliğinden köken alan tümörler (litik lezyonlar)

 

 

 

  • KEMİK İLİĞİ BİYOPSİSİ

Normal kemik iliğinde plazma hücreleri % 5’ten daha azdır.

MM’de ise bu oran % 10 ila % 90 arasındadır. % 30’dan fazla ise kesin tanı konulur.

 

  • SEDİMANTASYON

Anormal yüksektir.

 

  • HİPERKALSEMİ

Kemik doku kaybı nedeniyle Ca değeri yüksektir.

 

  • SERUM VE/VEYA İDRAR PROTEİN ELEKTROFOREZİ TESTLERİ

Kanda veya 24 saatlik idrarda anormal proteinler bulunur.

Elektroforezde M proteini kendini dar tabanlı, yüksek ve sivri bir tepe şeklinde gösterir. Normalde sadece albümine ait bir sivrilik görülür.

Tedaviyle kötü hücreler öldürüldükten sonra bu sivri tepe yerini alçak bir düzlüğe bırakacak ya da tamamen kaybolacaktır.

Elektroforezin ardından daha duyarlı yöntemlerle (immünelektroforez, immünfiksasyon) bu proteinin tipi ve miktarı saptanır.

İdrarda immünglobülinlerin sadece hafif zincir parçaları çıkar (Bence Jones proteini: okunuşu: Bens Cons).

Yirmi dört saatlik idrar örneklerinde hafif zincir miktarı tayin edilebilir.

M proteinleri hastalık aktivitesinin sadık göstergeleridir. Çok az kanserde böyle bir tümör belirteci bulunur.

 

 

 

  • CRP

Yüksektir.

 

  • KROMOZOM BOZUKLUKLARI

(4/14, 11, 13. kromozom)

 

  • BETA 2 MİKROGLOBULİN

Yüksektir.

 

  • KAN ALBÜMİN DÜZEYİ

Düşüktür.

 

  • PLAZMA HÜCRELERİNİN ÇOĞALMA İNDEKSİ

 

  • KAPPA HAFİF ZİNCİR (ND: 6,7 – 22,4) ve/veya LAMBDA HAFİF ZİNCİR (ND: 8,3 – 27,0)

Yüksektir.

Hafif zincirler normal değerine gerilediyse veya yok olduysa miyeloma ortadan kalktı anlamına gelir.

Hafif zincir miktarı, modern tıpta en iyi tedaviye yanıtta, 4 ayda % 50 oranında düşer. “Etkin tedavide 3-4 ay içerisinde % 50 azalma beklenir” Dr. Yahya R. Laleli, II. Ulusal Lenfoma Myeloma Kongresi 15 Nisan 2011

 

  • MONOKLONAL BAND

Monoklonal band, Miyeloma ilişkin habis plazma hücreleri dizini manasına gelmektedir.

 

  • ALP (Alkalen Fosfataz) (ND: 30 – 120)

MM, kemiklere yayılmış, kemiklerde deformasyon veya kırıklar meydana getirmişse yükselir.

(Alkalen Fosfataz, birçok dokularda bulunan bir enzimdir. Erişkinlerde bulunan Alkalen fosfatazın yarısı karaciğer yarısı de kemikten kaynaklanır. Alkalen Fosfataz testi daha çok safra salgısı bozukluklarında, safra yolları tıkanıklıklarında, karaciğer hastalıklarında, kemik hastalıklarında tanı amaçlı kullanılan bir tanı aracıdır. Özellikle çocuklar, adolesanlar ve gençlerde hızlı kemik büyümesi nedeniyle normal erişkin bireylere göre, Alkalen Fosfataz değeri 2-4 kat daha fazla olabilmektedir. Safra yollarındaki tıkanma nedeniyle de ALP değerleri yükselir. Bazı kemik hastalıklarında (Paget hastalığı gibi) ALP değerleri yükselmektedir. Viral hepatitlerde, metastaz yapmış kemik tümörlerinde, bazı kalp yetmezliklerinde de ALP değeri yüksek çıkabilmektedir. Paratiroid hormonunun aşırı salgılandığı hiperparatiroidizm de yüksek çıkma nedenlerinden biridir.)

 

 

MULTİPL MİYELOM KANSERİNDE EVRELER

 

  • Evre I: Kemik iliğinde tümör hücresi sayısı azdır. Kan sayımında kansızlık yoktur. Kanda kalsiyum düzeyi normal sınırlardadır. Kan ve/veya idrardaki M-protein miktarı düşüktür. Filmlerde kemik tutulumu yoktur. Bu evredeki hastalarda ha            stalık belirtisi görülmeyebilir.
  • Evre II: Tümör hücresi sayısı orta derecede artmıştır. Durumları birinci ve üçüncü evreye uymayan hastalar ikinci evre olarak kabul edilir.
  • Evre III: Hastalık iyice ilerlemiştir. Kansızlık görülebilir. Kanda kalsiyum düzeyi yükselmiş bulunabilir. Kan ve/veya idrardaki M-protein miktarı çok yüksektir. Çok sayıda kemik hastalığa yakalanmıştır.
  • Yukardaki evrelerden herhangi birinde, birlikte böbrek yetmezliğinin de (üremi, kanda Kreatinin yüksekliği) bulunması hastalığın tedavisinin daha da güç olacağına işaret eder.

 

 

MODERN TIP AÇISINDAN SAĞKALIM SÜRESİ

 

  • Tanı konulduktan sonra ilk 3 ay içinde ölüm (% 15)
  • Hastalık 2-5 yıl boyunca yavaş yavaş ilerler ve durumu aniden kötüleşerek sona erer. (% 85)
  • ÖMÜR SÜRESİNİ ANCAK YARATICISI BİLİR.
  • Erken teşhis edilebilirse tedavi edilebilmektedir.

 

 

MODERN TIPTA TEDAVİ

 

  • Erken evrede tedavi yok, yalnızca takip
  • KEMOTERAPİ
  • Kortizon
  • Kök Hücre Nakli
  • RADYOTERAPİ

 

 

TAŞLARLA TEDAVİ

  • Taşların, MM tedavisinde önemli ölçüde yardımı bulunmaktadır.
  • Taşlarla tedavi sırasında KEMOTERAPİ alınmasında yarar vardır. Taşlar, kemoterapinin olumlu etkisine katkı sağlarken, olumsuz yan etkisini de oldukça hafifletmektedir.
  • Radyoterapi ise hangi türü olursa olsun kanser hastalığında uygulanmasını tasvip etmiyorum. Özellikle Multipl Miyelom tedavisinde uzak durulması gereken bir uygulamadır. Zira Radyoterapi, kemik iliğindeki plazma hücrelerini artırıcı etkiye sahiptir, Multipl Miyelomun sebeplerinden biridir. .
  • Tedavi sırasında bitkisel ilaçlar ve bitkisel karışımlar kesinlikle kullanılmamalıdır. (Bakınız: KANSER İÇİN TEMEL BİLGİLER)

 

 

TAŞLARLA TEDAVİDE ÖRNEK OLGU:

 

  • Bayan A’da Multipl Miyeloma tesbit edilmiştir.
  • MM, metastaz yapmış, göğüs bölgesinde plazmasitom/Miyelom niteliğinde yaklaşık 4,5 cm ebadında yumuşak doku kitlesi oluşmuştur.
  • Yumuşak doku kitlesinin baskı uyguladığı kemiklerde kırılma meydana gelmiş, kırık doktorlarınca tamir edilmiştir.
  • Omurga ve kaburgada multipl litik lezyonlar bulunmaktadır.
  • Lambda Hafif Zincir (8,3 – 27,0) olması gerekirken 2120’dir. Kappa Hafif Zincir normal değer aralığındadır.
     
  • Kemoterapi ve taşlarla tedavi uygulanan hastada, 55 gün sonunda (alınan raporlara ve yapılan tahlillere göre);

Yumuşak doku kitlesi yok olmuş,

Lambda Hafif Zincir yok olmuş,

Monoklonal band izlenmemiş (habis plazma hücre dizinleri ortadan kalkmış)

CRP 4,15’ten 0,19’a, Sedimantasyon 108’den 6,0’ya (normal değer aralığına) gerilemiş,

Bu arada hastanın 163 olan şekeri de 96’ya gerilemiştir.

Son raporlarda omurga ve kaburgadaki litik lezyonlar da görülmemektedir.

Alınan kemoterapinin yan etkilerine rağmen Eritrosit 3,13’ten 3,61’e (normal değer: 4,2 – 6,1), Hemoglobin 9,3’ten 10,57’ye (normal değer: 12 – 18), Hematokrit ise 27’den 32,5’e (normal değer: 37 – 52) yükselmiştir.

Multipl Miyelomalı hastalarda yüksekliğiyle kemik deformasyonunun şiddetini gösteren Alkalen Fosfataz (ALP), 257’den 98’e (normal değer: 30 – 120) inmiştir.

 

 

Hasan KOCABAŞ

 

 

 

 

 

Bu Yazıyı Paylaş;
Copyright © 2015 hasankocabas.com.tr Online Kullanıcı : 9 | Bu Günkü Ziyaretçi : 728 | Toplam Ziyaret : 1,817,525

                      ortakfikir tasarım ofisi